Spotkanie z fotografią w Gdańsku

Szczegóły

Nadrzędna kategoria: Magazyn

Opublikowano: czwartek, 29, październik 2009 07:55

Odsłony: 11073

Spotkanie z fotografią

Na spotkanie i rozmowę o fotografii z antropologiem kulturowym, promotorem sztuki i kultur Amazonii - Markiem Wołodźko, pt.: Bora, ludzie boa.  Fotografia i wiedza etnograficzna w opisie świata obcych. Perspektywa antropologiczna.

W dniu 5 listopada 2009 godz. 18.00

Zaprasza: Muzeum Narodowe - Gdańska Galeria Fotografii, Gdańsk, ul. Grobla I 3/5

Odmienne konteksty kulturowe, szczególnie te dotyczące kultur innych poznajemy na ogół w sposób zapośredniczony za pomocą trzech mediów: obrazu (fotografii, filmu), w sposób dyskursywny (w opisie literackim lub naukowym) lub poprzez osobiste doświadczenie (byłem, widziałem, wiem): osobiste doświadczenie jest również zapośredniczone/mediowane  przez paradygmat okularów własnej kultury.

We współczesnej kulturze rola wizualności, obrazu, fotografii  ma swoją ustabilizowaną rolę i miejsce: bez obrazowanej rzeczywistości nie pójdziemy na ambitny  film, nie przeczytamy książki roku, nie wybierzemy najodpowiedniejszego polityka czy nie będziemy chcieli mieszkać w przestronnych i jasnych mieszkaniach. Rola obrazu/fotografii jako nośnika wizualnej pewności (tego co jest i jak jest) stabilizuje naszą pewność lub poddaje wiedzę w wątpliwość: o czym tak naprawdę mówi obraz fotograficzny i co za jego pomocą możemy zobaczyć.

O ile w obrazie/fotografii swojej kultury i swojego świata odpowiedzi na te pytania nie są już tak dramatycznie istotne, ponieważ na ogół rozumiemy język obrazu i kryjący się za nim kod, o tyle pytania te postawione w stosunku do świata kultur obcych nabierają nowego znaczenia, bądź nawet  sięgają do podstaw fotografii pod względem  roli i znaczenia samej fotografii jako narzędzia opisu rzeczywistości/mediowania rzeczywistości, z drugiej zaś, odpowiedzi na pytanie czym jest fotografia/wizualność  mówią nam być może więcej o nas - kim jesteśmy, skoro widzimy to, co widzimy - aniżeli o samych tych kulturach.

W wykładzie powyższa tematyka będzie poruszona w kontekście możliwość poznania i zrozumienia odmiennego kontekstu kulturowego (kultur bardzo, bardzo innych) za pomocą fotografii i badań etnograficznych oraz wzajemnego przenikania się lub wykluczania tych metod opisu.  Podstawą będą tegoroczne badania przeprowadzone przez autora wykładu wśród Indian Bora w Amazonii peruwiańskiej, mieszkających w kilku osadach nad rzeką Ampiyacu, dopływie Amazonki. Bora po ponad 100 letnim okresie doświadczania intensywnych kontaktów ze społeczeństwem narodowym nadal, w swych kulturowych podstawach, funkcjonują tradycyjnie. Najbardziej fundamentalnym aspektem zachowania własnej tożsamości etnicznej jest cały obszar kultury Bora, którego konceptualizacja tubylcza i praktyka kulturowa związana jest z cocą, ampiri i tytoniem. Coca,ampiri i tabaca używane są tak z powodów rytualnych jak i w życiu codziennym. Ich znaczenie w kulturze Bora przejawia się między innymi w tym, że dla odróżnienia Bora od innych grup tubylczych nadano im hiszpański etnonim zewnętrzny gente de la coca (ludzie koki). Funkcjonuje on obok innego etnonimu zewnętrznego, gente del centro (ludzie centrum). I tak jak Bora coraz bardziej używają narzędzi metalowych, korzystają z zachodniej  madycyny i edukacji oraz mówią coraz więcej w języku hiszpańskim, tak bardzo obrzędowość i kontekst społeczny związane z cocą, ampiri i tytoniem są dalej żywe i aktualne.

Marek Wołodźko - antropolog, od roku 1986 prowadzi badania antropologiczne wśród społeczności tubylczych w Amazonii (Wenezuela, Ekwador, Kolumbia, Peru) w ramach projektów zespołowych z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM w Poznaniu, CEDIME w Quito i AIDESEP w Limie. W roku 2009 rozpoczął indywidualne, długoterminowe badania terenowe w Amazonii peruwiańskiej wśród Indian Bora. Autor artykułów na temat prowadzenia badań etnograficznych, roli muzeum we współczesnej kulturze, zagadnień związanych chrystianizacją społeczności tubylczych Amazonii jak również relacji pomiędzy sztuki współczesną i antropologią. Jest również autorem projektu kuratorskiego na temat peruwiańskiej sztuki wideo. Zbierał kolekcje etnograficzne dla muzeów w Warszawie, Kielcach, Poznaniu, Szczecinie, Gdańsku, Bazylei, Monachium. Prowadząc badania antropologiczne fotografuje; jest to czasem w sprzeczności z efektywnością badań – albo badania albo fotografia – ale aparat fotograficzny pozostaje mimo to jego narzędziem pracy, a zdjęcie jest wizualnym wehikułem, za pomocą którego stara się coś powiedzieć nam o świecie, którego horyzont myślowy jest bardzo odmienny od naszego. Obraz/zdjęcie i słowo/tekst to wzajemnie uzupełniające się formy opisu kultur radykalnie odmiennych od naszej.

Wstęp wolny

Kurator programu: Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka